Benoemd tot executeur? Alle informatie! | Advocaten Familie- & Erfrecht (2024)

Na het overlijden van een dierbare dient u als nabestaande tal van zaken te regelen. Dit zijn bijvoorbeeld de overlijdensaangifte, de uitvaart en allerlei formaliteiten omtrent de nalatenschap (erfenis). Als er een testament is opgesteld, is er door de overledene vaak een executeur aangewezen om die zaken goed af te handelen. De executeur (voorheen: executeur testamentair) dient er namens alle erfgenamen voor te zorgen dat de nalatenschap wordt beheerd in de periode tussen het openvallen van de erfenis en het moment dat de nalatenschap is afgewikkeld. Tijdens het uitvoeren van de werkzaamheden is de executeur verplicht de erfgenamen te informeren over wat hij precies doet. Na het afronden van zijn taken moet de executeur rekening en verantwoording afleggen aan de erfgenamen.

Bent u benoemd tot executeur? Dat schept diverse verantwoordelijkheden en daarnaast dient u te voldoen aan verschillende wettelijke verplichtingen. De mogelijkheid bestaat dat u erfgenaam in een nalatenschap bent en een van de andere erfgenamen of iemand van buitenaf als executeur is aangewezen.

Inhoud van dit artikel:

• Wat kunnen onze erfrechtadvocaten voor de executeur betekenen?
• Wat is een executeur?
• Wat zijn de taken van een executeur?
• Wat doet een executeur?
• Wat behoort er tot de kerntaken van de executeur?
• Verklaring van executele
• Uittreksel van het Centraal Testamenten Register
• Met welke beheersmaatregelen komt de executeur in aanraking?
• Het oproepen van schuldeisers
• Rekening en verantwoording
• Welke nadelen kent de rol van executeur?
• Wie controleert de executeur?

Wat kunnen onze erfrechtadvocaten voor de executeur betekenen?

Wederzijds vertrouwen tussen de executeur en de erfgenamen is essentieel. Dit vertrouwen ontbreekt helaas vaak en dan verloopt de samenwerking tussen de executeur en de erfgenamen zeer moeizaam. Onze erfrechtadvocaten kunnen de executeur helpen bij het uitvoeren van zijn taken of als hij door de erfgenamen aansprakelijk wordt gesteld. Ook is het mogelijk om een erfrechtadvocaat tot executeur te benoemen. Verder kunnen wij erfgenamen bijstaan in de ontslagprocedure van een niet goed functionerende executeur en een nieuwe executeur laten benoemen.

Wat is een executeur?

Een executeur is een persoon die in een testament wordt aangewezen en die bevoegd is om de nalatenschap af te wikkelen. De erflater (de persoon die is overleden) kan in zijn testament een executeur aanwijzen. De executeur kan een erfgenaam zijn, maar dit hoeft niet. Soms is de executeur een accountant, een notaris of een erfrechtadvocaat. Er kunnen één of meerdere executeurs worden benoemd. Als er een executeur is aangewezen, mag u de nalatenschap als erfgenaam niet meer zelf afwikkelen. Wanneer de nalatenschap is afgewikkeld, houdt de taak van de executeur op. Vervolgens mogen de erfgenamen de erfenis gaan verdelen. Tot 1 januari 2003 werd een executeur ook wel een executeur testamentair genoemd. Deze term wordt niet meer gebruikt.

Wat zijn de taken van een executeur?

De executeur wikkelt de nalatenschap af. De taken van de executeur (voorheen executeur testamentair) zijn afhankelijk van de bevoegdheden die zijn toegekend. Het testament en de wet bepalen wat de rechten en verplichtingen van de executeur zijn. Er wordt in Nederland onderscheid gemaakt tussen de begrafenisexecuteur, beheersexecuteur en de executeur-afwikkelingsbewindvoerder:

• De begrafenisexecuteur / 1-ster-executeur. De begrafenisexecuteur heeft in het testament enkel de bevoegdheid gekregen om de uitvaart van de overleden persoon te regelen. Voor het overige heeft de begrafenisexecuteur geen bevoegdheden en mag die de nalatenschap niet beheren;
• De beheersexecuteur / 2-sterren-executeur. De beheersexecuteur heeft tot taak om de goederen van de nalatenschap te beheren en schulden van de erfenis te voldoen. Zo moet de beheersexecuteur onder meer zorgen voor het voldoen van de kosten van de uitvaart, de schulden en het betalen van de eventuele legitieme porties. Soms is het daarvoor nodig goederen van de nalatenschap te verkopen. Daarnaast dient de beheersexecuteur zorg te dragen voor het afgeven van legaten die in het testament zijn opgenomen;
• De executeur-afwikkelingsbewindvoerder / 3-sterren-executeur. Aan de executeur-afwikkelingsbewindvoerder kunnen naast het beheer de meest vergaande bevoegdheden worden gegeven, zodat die de nalatenschap zelfstandig kan verdelen.

Wat doet een executeur?

Een executeur vertegenwoordigt de erfgenamen. Zij krijgen na de verdeling van de erfenis wel hun erfdeel, maar zijn niet bevoegd om de nalatenschap te beheren of af te wikkelen. Dit is afhankelijk van wat er in het testament van de erflater is bepaald. De wet kent de executeur bepaalde bevoegdheden toe en legt hem ook verplichtingen op. Het is ook de taak van de executeur om de boedelbeschrijving te maken. Dit is een overzicht van de goederen en schulden op het moment van overlijden. Deze moet de executeur met bekwame spoed maken, dus niet te lang na het overlijden. In de boedelbeschrijving moet in ieder geval een voorlopig overzicht van schulden worden opgenomen.

Wat behoort tot de kerntaken van de executeur?

Het beheer van de nalatenschap is een kerntaak van de executeur. Dat kan bijvoorbeeld gaan over het huis in de nalatenschap: zoals het zorgdragen voor het onderhoud van de woning zolang die niet is verkocht. Ook kan het de taak van de executeur zijn om ervoor te zorgen dat de onderneming van de overleden persoon doorgaat totdat de opvolging of overname door een van de erfgenamen is geregeld. Indien er een aandelenportefeuille is, hoort het verkopen van de effecten om koersrisico’s te beperken mogelijk ook bij het beheer, afhankelijk van de omstandigheden. Verder behoort het tot de kerntaken van de executeur om schulden van de erfenis te betalen die door het overlijden of tijdens het beheer moeten worden betaald, zoals de begrafeniskosten of de energienota.

Verklaring van executele

Veel mensen zien de benoeming tot executeur als een eer. Hieruit blijkt immers dat de overledene vertrouwen in u stelde. Meestal wordt u van tevoren geïnformeerd over de taken en bevoegdheden. Ook wordt u uitgelegd welke risico’s er zijn verbonden aan uw rol als executeur. Daarna kunt u deze rol aanvaarden, maar vanzelfsprekend mag u de taak ook weigeren. Het is aan te raden om een verklaring van executele te laten opstellen bij de notaris, als u de benoeming wilt aanvaarden. In een dergelijk document worden uw bevoegdheden, de benoeming en de aanvaarding vastgelegd. U hebt de akte regelmatig nodig bij het uitvoeren van de diverse taken, bijvoorbeeld wanneer u gegevens bij de bank wilt opvragen of documenten van de Belastingdienst nodig hebt.

Uittreksel van het Centraal Testamenten Register

Als executeur heeft u nog veel meer papieren nodig, die u kunt opvragen als u die nog niet in uw bezit hebt. U kunt de overlijdensakte verkrijgen bij de gemeente waar de erflater is gestorven. Ook het uittreksel CTR (Centraal Testamentenregister) is belangrijk. Hieruit blijkt namelijk of de overledene een testament heeft vastgelegd. Het uittreksel is op te vragen bij het Centraal Testamentenregister. De rechtbank houdt het boedelregister bij. Op de uittreksels die hierbij horen, staat vermeld of er erfgenamen zijn die de erfenis beneficiair hebben aanvaard of verworpen. Doorgaans heeft uw notaris alle documenten al voor u gecontroleerd als u beschikt over een verklaring van executele. Omdat u als executeur in het belang van de erfgenamen handelt en verantwoording aan hen moet afleggen, moet u op de hoogte zijn wie de erfgenamen zijn. Al deze zaken staan vermeld in de verklaring van erfrecht. Het is vaak prettig om ook inzicht te hebben in die verklaring.

Met welke beheersmaatregelen komt de executeur in aanraking?

Als u executeur bent is het dus belangrijk dat u over voldoende informatie beschikt, bijvoorbeeld bij het opstellen van de boedelbeschrijving. Het komt er in het kort op neer dat u alle informatie van de overledene hoort te ontvangen. Dit betreft documenten als: belastingaanslagen en aangiftes, bankafschriften, hypotheekoverzichten, WOZ- aanslagen en huurcontracten. Maar ook een lijst van waardevolle spullen, een overzicht van schulden, jaaropgaven, huwelijkse voorwaarden of een samenlevingsovereenkomst zijn belangrijk. In sommige gevallen komt het voor dat erfgenamen die informatie niet willen delen, terwijl ze het wel in hun bezit hebben. De rechter kan hun dan alsnog opleggen om dit te doen.

Een ander belangrijk punt is dat u te maken hebt met zogenaamde beheersmaatregelen. U mag de nalatenschap wel beheren, maar daar in beginsel niet over beschikken. Het is verstandig om een van onze erfrechtadvocaten te raadplegen als er twijfels leven over wat u wel en niet mag doen. Op die manier voorkomt u dat u aansprakelijk wordt gesteld.

Het oproepen van schuldeisers

Tevens hebt u de taak om alle bekende schuldeisers per brief op te roepen en de gelegenheid te geven om een vordering in te dienen. De schuldeisers dienen hun claim bij u kenbaar te maken met bewijzen zoals facturen en contracten. Daarna bent u verplicht om een boedelbeschrijving op te stellen met alle schulden en bezittingen. Het is aan uzelf hoe u die wilt vormgeven. U vindt een handig voorbeeldformat op de website van Rechtspraak. U dient iedere erfgenaam op de hoogte te houden van de voortgang omdat zij recht hebben op informatie. Als u dit niet doet, kunt u ontslagen worden. Het doen van aangifte erfbelasting en het betalen van schuldeisers zoals de bank en de belastingdienst zijn ook voorname taken van de executeur. U bent verplicht om met de erfgenamen te overleggen over een goede manier om spullen uit de nalatenschap te gelde te maken, als dit nodig is. Tenzij het testament het op een andere manier voorschrijft.

Rekening en verantwoording

De executeur moet rekening en verantwoording afleggen als zijn taak eindigt. Dit betekent dat hij inzicht geeft in de manier waarop hij zijn taken heeft uitgevoerd met betrekking tot transacties, cijfers en beleidsbeslissingen. Als de nalatenschap is afgewikkeld en alle schulden zijn betaald, is de taak van de executeur in de regel volbracht. Daarna kunnen de erfgenamen de erfenis verdelen. Maar het kan ook zijn dat de overledene de bevoegdheid om de nalatenschap te verdelen aan de executeur heeft gegeven. Hoe dan ook is het aan te raden om een van onze erfrechtadvocaten te raadplegen om het proces succesvol af te ronden.

Welke nadelen kent de rol van executeur?

Als u tot executeur in een testament bent benoemd en u het executeurschap heeft aanvaard, dan is dat niet zonder gevaren. U kunt als executeur namelijk aansprakelijk worden gesteld door de erfgenamen en zelfs door de Belastingdienst. De taak van de executeur kent nog meer nadelen. Zo is een executeur in beginsel hoofdelijk aansprakelijk voor al de door en bij het overlijden van de erflater verschuldigde erfbelasting.

Wie controleert de executeur?

Erfgenamen hebben het recht om de executeur te controleren. De erfgenamen kunnen bijvoorbeeld vragen om informatie aan het einde van de executele of tussentijds. Als het testament dat voorschrijft, moet de executeur rekening en verantwoording afleggen. Daarnaast kunnen de erfgenamen de rechter vragen om de executeur te ontslaan als hij of zij zijn taken niet naar behoren uitvoert.

Bent u benoemd tot executeur en heeft u hier vragen over? Een erfrechtadvocaat van Advocaten Familie- & Erfrecht kan u met raad en daad bijstaan.

Neem vrijblijvend contact met ons op.